کاهش قدرت خرید مردم باعث شده است تا بسیاری از متقاضیان مسکن به تهاتر ملک رویآورند. تعدادی از فعالان بازار مسکن عقیده دارند که امروزه فروشندگان مسکن به دنبال خریداران دستبهنقد هستند اما باوجود شرایط اقتصادی فعلی و نبود متقاضی شرایط به نحوی تغییر کرده است که برخی از مالکان یک آپارتمان با متراژ بالا با چند واحد کوچکتر مسکونی اقدام به تهاتر میکنند.
در این رابطه رئیس اتحادیه مشاوران املاک عقیده دارد تهاتر ملک یک امر کاملاً شخصی است و در حال حاضر نمیتوان این موضوع را بهصورت یکپارچه در بازار مسکن اجرا نمود. این روش به دلیل بالا بودن قیمت مسکن و پایین بودن قدرت خرید در کشور قابلاجرا خواهد بود. امروزه حذف پول در انجام معاملات و استفاده از معاوضه و تهاتر مستقیم کالا، خدمات و املاک موردتوجه بسیاری از افراد قرارگرفته است. درصورتیکه به آگهیهای منتشرشده در روزنامه و سایتهای تخصصی املاک بیندازید متوجه خواهید شد که در آن افراد ملک و املاک خود را برای معاوضه و یا تهاتر با املاک دیگر و یا حتی با خودرو و مواد غذایی آگهی نمودهاند.
معنی کلمه تهاتر
معنای لغوی تهاتر تبادل کالا، پایاپای، یکدیگر را تکذیب کردن، مساوات و برابر شدن و معنای حقوقی آن نیز سقوط تعهد به دلیل بدهکار بودن طرفین معامله به یکدیگر است. بهطورکلی در معاملات معمولی درازای پرداخت پول، کالا و یا خدمات دریافت میشود اما در معاملات تهاتر افراد در مقابل کالایی که دریافت مینمایند کالایی دیگر را بهطرف مقابل میدهند.
بهعنوان مثال دو نفر در معامله موردنظر ملک خود را با مصالح ساختمانی ردوبدل میکنند و بدون پرداخت مبلغ وارد یک معامله میشوند. اینگونه معاملات درروند انجام آنها کالایی بدون پرداخت هزینه و در مقابل دریافت کالایی دیگر به فروش میرسند تهاتر نامیده میشوند. گاهی اوقات یکی از طرفین بهطرف دیگر بدهی دارد و در طول زمان موقعیتی ایجاد خواهد شد که فرد طلبکار کالایی را از وی خریداری مینماید. در این مواقع اگر افراد کالای مربوطه را درازای بدهی خود دریافت نمایند معامله موردنظر نیز تهاتر خواهد بود و به دنبال این معامله بدهی افراد به یکدیگر رفع خواهد شد.
نکات حقوقی در تهاتر املاک
- تهاتر ملک مانند دیگر معاملات قانونی و رسمی نیازمند یک قرارداد رسمی است این قرارداد در زمان درخواست مراجع قانونی و یا بروز هرگونه اختلاف در معامله مورداستفاده قرار میگیرد.
- بهمنظور فسخ قرارداد تهاتر ملک رضایت هر دو طرف معامله الزامی است.
- در قرارداد تهاتر ملک ممکن است دو نفر یا بیشتر از دو نفر طرفین معامله باشند ازاینرو دو یا چند دارایی در این معامله مورد مبادله و معاوضه قرار میگیرند. درنتیجه در این قرارداد هر یک از طرفین معامله مالکیت چیزی را به دست میآورند؛ بنابراین در قرارداد معاوضه املاک امکان فسخ یکطرفه تحت هیچ عنوانی وجود ندارد و تمامی طرفین قرارداد باید برای فسخ رضایت کامل داشته باشند.
دلایل افزایش تهاتر املاک
اگر بخواهیم نگاه دقیقتری از این نوع معامله در بازار مسکن داشته باشیم، باید عنوان کنیم که ازآنجاکه ارزش ریالی پول کشور در چند سال اخیر بهشدت کاهشیافته است، فروشندگان زمین و ویلا در شمال تمایل دارند بهجای دریافت وجه نقد، آن ملک را با زمین و یا ملک دیگری که در یک منطقه جداگانهای قرار دارد، معاوضه کنند. البته دلیل دیگری که فروشندگان املاک این روزها درباره تهاتر ملک عنوان میکنند، این است که پول نقد در دست مردم کم شده و این افراد برای اینکه بتوانند ملک خود را بهموقع جابهجا نمایند، از روش تهاتر کمک میگیرند. این روزها مشتریان پر و پا قرص تهاتر ملک را میتوان انبوهسازان و مالکان واحدهای نوساز دانست، زیرا که با این روش میتوانند با گرفتن زمین و یا خرید خانه کلنگی بهجای پول نقد، دوباره عملیات ساختمانی را آغاز نمایند.
آشنایی با انواع تهاتر املاک
تهاتر قهری
در این نوع از تهاتر ملک، طرفین دخالتی ندارند و همهچیز بر اساس حکم قانون انجام میگیرد. مطابق با ماده 295 قانون مدنی، بدون اینکه طرفین معامله تراضی کنند، تهاتر قهری انجام میگیرد.
شرایط تهاتر قهری
- جنس دو دین مثل یکدیگر باشد، بهعنوانمثال هر دو ملک باشند.
- دو شخص در برابر یکدیگر هم طلبکار باشند و هم بدهکار
- بدهی بین دو طرف اگر میزانی پول در برابر کالای دیگر همچون ملک باشد تهاتر اتفاق نخواهد افتاد زیرا که باید موضوع دو دین کلی باشد.
- زمان پرداخت بدهی و طلب یکی باشد.
- مکان پرداخت دو دین یکسان باشد، یعنی تهاتر بین ملک در شمال و تهران امکانپذیر نیست.
- هر دو دین آزاد باشند و یکی از آنها به نفع دیگری قبلاً بازداشت نشده باشد.
تهاتر املاک قراردادی
تهاتر قراردادی یا توافقی چیزی است که طرفین با توافق به نتیجه میرسند و درصورتیکه در هر دو دین، شرایط تهاتر قهری وجود نداشته باشد انجام میگیرد. بهعنوانمثال درصورتیکه هر دو دین ازنظر زمانی و مکانی با یکدیگر تفاوت داشته باشند و یا از یک جنس نباشند نمیتوان تهاتر قهری را انجام داد.
تهاتر املاک قضایی
درصورتیکه در اصل دین و یا شرایط حصول تهاتر باهم اختلافاتی وجود داشته باشد، دادگاه موظف است پس از احراز شرایط و با رأی قضایی تهاتر را اعلام نماید.
شرایط تهاتر املاک
بهطورکلی در تهاتر ملک شرط این است که زمان پرداخت دو دین، محل پرداخت و جنس موضوعی این دو با یکدیگر یکسان باشد. بهعنوانمثال اگر یکی از طرفین معامله طلب بدهی مشخصی داشته باشد و دیگری درازای آن باید ملکی را به او تحویل دهد، این تفاوت در اسباب و علت دو دین دلیلی بر نبود تهاتر نمیشود؛ اما اختلاف در زمان و محل پرداخت بدهی مانع وقوع تهاتر ملک میشود. مگر اینکه هزینه پرداخت در محل موردنظر، توسط شخص دیگری انجام گیرد و یا یکی از طرفین معامله از حق خودش که پرداخت بدهی در محل مشخص است بگذرد. در برخی شرایط نیز ممکن است تاریخ سررسید دو بدهی یکسان نباشد.
بهعنوانمثال دو نفر از یکدیگر مبلغی طلب دارند اما تاریخ سررسید یکی از آنها زودتر از دیگری است. در چنین حالتی نیز شرایط تهاتر ملک وجود نخواهد داشت. مگر اینکه شخصی که زمان بیشتری برای پرداخت بدهی خود دارد، از این مدتزمان صرفنظر کرده باشد که در چنین شرایطی تهاتر امکانپذیر است.
موارد استفاده از تهاتر املاک
در شرایطی که نقد کردن دارای برای افراد سخت باشد و یا کشورها با تحریمهای اقتصادی روبهرو باشند. با این واژه بیشتر سروکار خواهند داشت. به این دلیل است که بهعنوانمثال تهاتر ملک را بیش از تهاتر لباس و کالاهای دیگر شنیدهایم. حتی در برخی از شرایط مشاهده خواهیم کرد که سازنده یک ساختمان، بهجای اینکه هزینه مصالح ساختمانی که این روزها با افزایش قیمت نیز روبهرو است را پرداخت نماید، با توجه به میزان بدهی خود یک واحد آپارتمان را به فروشنده مصالح ساختمانی واگذار میکند.
تهاتر ملک با ماشین
در تهاتر ملک با ماشین یکطرف ملک و طرف دیگر خودرو است. در این جریانها نیاز است که هم با فرد متخصص در مشاوره حقوقی املاک در املاک داران و هم با بنگاههای معاملاتی ماشین مشورت کرد. (توجه داشته باشید که قبل از انجام تهاتر با نکات حقوقی املاک ورثه ای آشنا باشید، بسیاری از افراد به دلیل نا آگاهی ضررهای زیادی در تهاتر میکنند) همچنین قولنامهای بدین منظور نوشتهشده تا تمامی موارد قانونی و مبدلات نقدی در آن ثبت شود. کارشناسی قیمت آپارتمان و یا خانه به موارد زیادی بستگی دارد و البته در موقع انجام تهاتر داشتن یک کارشناس معتبر از اهمیت ویژهای برخوردار است. (پیشنهاد میکنیم مقاله مبایعه نامه املاک چیست را نیز مطالعه نمایید.)
تهاتر ملک با کالا
تهاتر ملک با کالا یک شیوه تهاتر است که در آن مالک آپارتمان یا ملک درازای انتقال ملک خود کالایی را دریافت میکند. این کالا میتواند شامل موارد بسیاری باشد که به برخی از آنها اشاره خواهیم نمود:
- تهاتر ملک با مواد غذایی
- تهاتر ملک با پوشاک
- تهاتر ملک با کنسروجات
- تهاتر ملک با عرقیات
- تهاتر ملک با کالای ساختمانی
در زمان رکود بازار مسکن این نوع از تهاتر میتواند راهگشا برای فروش یک ملک باشد. درزمانی که نقدینگی کم و قدرت خرید افراد برای خرید خانه کم باشد فروش ملک نیز دشوار خواهد بود و این دشواری راهی بهجز تهاتر نخواهد داشت.
تهاتر ملک با کالای ساختمانی
یکی از جذابترین انواع تهاتر ملک با کالا، معاوضه املاک با کالای ساختمانی است. در این نوع تهاتر که بیشتر فعالان عرصه ساخت ساز مسکن در آن فعال هستند. درازای ارائه ملک میتوان انواع کالاهای ساختمانی را دریافت نمود. این کالاها شامل سیمان، سنگ و کاشی و در مواردی حتی آهن و میلگرد نیز میشود.
نوع دیگری از تهاتر وجود دارد که معمولاً سازندهها انجام میدهند. اگر شما جز سازندگان ملک هستید، برای ساختن یک ملک نیاز به مصالح ساختمانی مختلف دارید. درنتیجه در برخی موارد ممکن است مثلاً بهجای پرداخت پول نقد جهت خرید میلگرد، به مصالحفروش یک واحد مسکونی اعطا نمایید که معادل همان میزان میلگرد یا مصالحی است که از وی میگیرید؛ اما این کار چه سودی برای طرفین دارد؟
در این حالت شما بهعنوان سازنده از دو جنبه نفع میبرید. اول آنکه برای ساخت واحد موردنظر به نقدینگی کمتری نیاز دارید. دوم آنکه میزان خواب سرمایه خود را کاهش میدهید؛ زیرا که پول نقد از جانب شما برای خرید مصالح پرداختنشده است.
مثال تهاتر ملک با کالای ساختمانی
اما فردی که به عنوان مثال به فروش مصالح ساختمانی مالک یک واحد مسکونی شده نیز از این کار میتواند سود خوبی کسب کند. چراکه با این کار صاحب یک واحد مسکونی میشود که تا زمان ساخت و فروش آن احتمالاً با افزایش قیمت روبرو شود. در حقیقت ساخت و تکمیل ملک، علاوه بر تورم، ارزشافزودهای به قیمت واحد تهاتر شده اضافه میکند. ازاینرو میتوان گفت مصالحفروش در مثال بالا، دست به یک سرمایهگذاری پربازده زده است؛ بنابراین در این حالت نیز هر دو طرف معامله به یک سود منطقی میرسند.
در تهاتر ملک سود دوطرفه از اهمیت بسیار ویژهای برخوردار است. نکته مهم در تهاتر همین سود دوطرفه است؛ یعنی تهاتری میتواند موفق شود که برای طرفین سود به همراه داشته باشد. برای نمونه ممکن است شما صاحب یک قطعه زمین باشید. ازآنجاکه در دوران رکود ساختوساز افت میکند، مشتری برای زمین شما کمتر پیدا میشود. درنتیجه فروش آن سخت خواهد شد. در اینجا ممکن است شما قصد داشته باشید که با فروش زمین، یک واحد مسکونی خریداری نمایید.
همانطور که دیدید، تهاتر ملک یا تاخت زدن ملک در شرایط مختلف میتواند برای خریدار، فروشنده و حتی سازنده یک اقدام کاملاً منطقی و حتی سودآور باشد.
نکات تهاتر املاک با مصالح ساختمانی
- هیچ پرداخت نقدی ذر تهاتر صورت نمیگیرد اما دو طرف نسبت به یکدیگر متعهد هستند.
- تهاتر مصالح ساختمانی برای هر دو طرف معامله یعنی سازندگان و تولیدکنندگان مصالح سودآور خواهد بود.
- تهاتر ملک با مصالح ساختمانی برای پروژههای بزرگ مناسب است.
- در تهاتر مصالح ساختمانی ابتدای امر قیمت واحد و ساختمان مورد معامله توسط کارشناس تعیینشده و سپس بر اساس آن تولیدکنندگان، مواد و مصالح مربوطه را در اختیار سازنده قرار میدهند.
- تولیدکنندگان باید ابتدای امر با هزینه خود مصالح را تأمین نمایند.
- در این تهاتر همزمانی برای رفع دین امکانپذیر نخواهد بود؛ زیرا که سازنده برای تحویل ساختمان نیاز به زمان خواهد داشت.
- در صورت وجود اختلافنظر بین طرفین برای زمان و مکان پرداخت، انجام تهاتر امکانپذیر نخواهد بود.
- تهاتر یکی از محکمترین معاملات است که تضمین پرداخت در آن بسیار بالاست.
مزایای تهاتر املاک با مصالح ساختمانی
تهاتر برای سازندگان و تولیدکنندگان معامله مناسب خواهد بود تا بتوانند در پی آن علاوه بر رونق کسبوکار خود به دنبال سود و افزایش سرمایه باشند. درمجموع برای این نوع تهاتر میتوان مزایای زیر را یادآور شد.
- تهاتر مصالح ساختمانی برای هر دو سمت معامله سودآور است.
- هر دو طرف بهراحتی هم کسبوکار خود را رونق میبخشند و همچنین سودی مناسب عاید آنها خواهد شد.
- فروش واحدهای ساختمانی و یا حجم بالای مصالح در این روش راحتتر است.
- نیاز به پول نقد در این نوع معامله و سرمایهگذاری رفع شده است.
- تهاتر ساختمانی روشی بسیار مناسب برای رونق بخشیدن به ساختوساز مسکن است.
- ضمانت معامله بسیار بالا است.
- این نوع معامله در هر مرحله از کار ساخت امکانپذیر خواهد بود و بسیار برای سازندگان کمککننده است.
تهاتر ملک با کنسرو مواد غذایی
یکی از موارد مهم برای تهاتر ملک با کالا، تهاتر ملک با کنسرو مواد غذایی است. کنسرو مواد غذایی، کنسرو لوبیا، کنسرو تن ماهی و بسیاری از مواد غذایی دیگر. حال در اینجا این سؤال پیش میآید که چرا کنسرو مورد مناسبی برای تهاتر املاک است؟ به بخش کوتاهی از این موارد اشاره میکنیم:
- ماندگاری بالای کنسرو مواد غذایی باعث میشود امکان تهاتر با مبالغ بالا وجود داشته باشد؛ زیرا که برای فروش کنسرو زمان زیادی فرصت است و در این زمان طولانی امکان فروش به همراه سود مناسب فراهم خواهد بود.
- مبلغ بالای کنسرو با حجم کم که بارگیری این محصولات را بسیار آسان میکند.
- امکان نگهداری در فضای آزاد. کنسرو هزینه نگهداری بسیار پایینی دارد و برای نگهداری آن نیاز به یخچال و سردخانه نخواهید داشت.
- فروش آسان کنسرو در بازار و تقاضای بسیار زیاد این ماده غذایی
تهاتر ملک با مواد غذایی
در برخی از جوامع پیشین غذا نوعی پول محسوب میشده است. مردم تنباکو، نمک، گندم، ماهی، برنج، روغنزیتون، چای و دیگر محصولات خوردنی را مبادله کردند. امروزه بسیاری از افراد تشنه انجام تهاتر املاک با مواد غذایی هستند. جالب است بدانید که نیمی از معاملات شامل غذا و مواد خوراکی است. بهعنوانمثال یک نفر مقداری از سبزیهای مخصوص را با یک باغ تهاتر میکند. تهاتر املاک با مواد غذایی از طریق روشهای مختلف امکانپذیر است:
بسیاری از باغبانان میوه و سبزی اضافهدارند و مایل به تهاتر آن با ملک هستند. میتوان تهاتر املاک را با فروشگاههای کوچک غذا انجام داد. یک سوپرمارکت میتواند تهاتر املاک را با هدف تأسیس شعبه یا موارد دیگر انجام دهد. هرزمانی که از یک تعاونی غذا استفاده میکنیم در حقیقت معامله تهاتر را انجام دادهایم. این دست معاملات جزئیات متعددی دارند که در قرارداد تهاتر املاک با مواد غذایی قابل انجام هستند بهعنوانمثال تأمین مواد غذایی برای یک ملک خاص بهمنظور پیشبرد اهداف فروش و بازاریابی انجام میگیرد.
انجام برخی از معاملات تهاتر املاک با مواد غذایی سود زیادی به همراه دارند. در جوامعی که مردم این نوع معامله را انجام میدهند. این اجازه را دریافت میکنند که مواد غذایی را در بازار معاوضه وارد نمایند و ازاینرو دامنه انجام تهاتر املاک به ماشین، مصالح و مواد دیگر خلاصه نمیشود. این به معنای ایجاد وسعت انتخاب در معاوضه به این شیوه است. این یک معامله خوب برای مالک و برای خریدار است که این شیوه معامله را دوست دارد و میخواهد بهجای کسب پول با مواد غذایی مذکور تجارت کند.
مزایای تهاتر املاک
تهاتر از گذشتههای دو تاکنون در زندگی انسانها رواج داشته است و به یک معامله پایاپای اشاره دارد که اصطلاحاً به آن بارتر نیز گفته میشود. با گذشت زمان پای تهاتر به بخش املاک و ملک نیز باز شده است.
درواقع تهاتر به مبادله کالا به کالا گفته میشود که حالتهای مختلفی دارد. یکی از این حالات معاوضه است؛ یعنی زمانی که شما تصمیم دارید ملکی را به فروش برسانید تا ملک دیگری را بخرید. در این حالت اگر گزینه منطقیتری برای تهاتر وجود داشته باشد، بهتر است از این راهکار استفاده نمایید.
افزایش سرعت در انجام معاملات با تهاتر
یکی از مزایای تهاتر املاک این است که سرعت انجام معامله بسیار بالاتر میرود. در خریدوفروش عادی، شما ابتدا باید برای ملک خود مشتری پیداکرده و ملک را به فروش برسانید، سپس باید ملک موردنظر خود را پیدا کنید و آن را بخرید. این فرایند کار زمان بری است اما در حالت تهاتر بهجای اینکه با دو نفر به تفاهم برسید، با یک فرد به تفاهم خواهید رسید. در این حالت دو قرارداد عقد میشود که شما در یک قرارداد خریدار و در قرارداد دیگر فروشنده هستید. همانطور که مشاهده میکنید بهاینترتیب صرفهجویی چشمگیری در زمان انجامشده و معامله شما زودتر به سرانجام میرسد؛ اما چرا افزایش سرعت در انجام معامله مزیت قابلتوجهی بهحساب میآید؟ پاسخ این سؤال به مزیت بعدی تاخت زدن یا همان تهاتر املاک اشاره دارد.
کاهش ریسک خریدوفروش با تهاتر املاک
از یکسو اقتصاد ایران بسیار پرتلاطم است و از سوی دیگر قیمت ملک بسیار بالاست. گاهی اوقات حتی در فاصله زمانی بین فروش ملک و پیدا کردن ملک جدید شاهد افزایش قیمت در بازار املاک هستیم. حتی اگر این افزایش قیمتی کمتر از نرخ تورم هم باشد، میتواند شما را از خرید ملک جدید دور نماید.
در نیمه دوم سال 1400 متوسط قیمت ملک در تهران متری 30 میلیون تومان است. تصور کنید پس از فروش ملک و در فاصله پیدا کردن ملک جدید، شاهد 10% افزایش قیمت باشیم، یعنی قیمت یک خانه 70 متری 210 میلیون تومان افزایش مییابد، تأمین این رقم در مدت کوتاه، برای بسیاری از افراد سخت یا حتی غیرممکن است.
اگر تمایلی به تهاتر املاک نداشته باشید و بخواهید دچار مشکلی که گفتیم نشوید، کار شما مقداری سخت میشود. چراکه ابتدا باید بتوانید برای ملک خود خریدار پیدا نمایید و او را منتظر نگهدارید. سپس باید ملک دیگری پیداکرده و با فروشنده به تفاهم برسید. بعدازآن باید بهسرعت ملک خود را فروخته تا بتوانید ملک جدید را معامله کنید.
شاید بپرسید چرا باید مشتری ملک خود را منتظر نگاهداریم؟ چرا باید ابتدا با مالک ملک موردنظر به تفاهم برسیم و سپس ملک خود را بفروشیم؟
بهطورمعمول مالک میتواند خریدار ملک خود را نگه دارد، اما خریدار نمیتواند فروشنده را منتظر نگه دارد. افرادی که قصد خرید ملکدارند، در صورت رضایت از یک ملک میتوان برای آن صبر کنند؛ اما معمولاً فروشنده برای خریدار صبر نمیکند. بلکه با هرکسی که حاضر به پرداخت پول باشد معامله میکند. ازاینرو اگر نخواهید دچار این پیچیدگی شوید، بهتر است به انجام تهاتر املاک در این شرایط فکر کنید، چراکه این کار به نفع شما خواهد بود.
در تهاتر املاک، کارشناسی املاک اهمیت بسیار ویژهای دارد. نکته مهم دیگر در تهاتر املاک، بحث کارشناسی هر دو ملک است؛ یعنی باید هر دو ملک بهدرستی و یا دقت کارشناسی شوند تا قیمت منطقی آنها مشخص شود و هیچکدام از طرفین متضرر نشوند. طبیعی است فردی که کارشناسی ملک را انجام میدهد، باید دلایل کافی برای قیمت ملک موردنظر داشته باشد و این امر ممکن نیست مگر اینکه کارشناسی قیمت ملک را بهصورت اصولی و تخصصی بلد باشید.
امیدواریم که از مطالعه این مقاله لذت برده باشید، به شما پیشنهاد میکنیم که برای دریافت مشاوره رایگان در زمینه معاملات املاک، با آکادمی شزوما تماس بگیرید. همچنین اگر به سرمایه گذاری در املاک علاقه دارید، حتما آموزش رایگان هوش ملکی را مشاهده نمایید.