از آنجا که در ایران بازار خرید و فروش املاک و مسکن همواره از رونق برخوردار است و روزانه خانههای زیادی خریدوفروش میشوند ازاینرو لازم است تا در زمان خرید خانه نکاتی را در نظر بگیرید. بهطورکلی میتوان گفت خرید خانه یکی از کارهایی است که بهمنظور انجام آن باید هزینه زیادی را صرف کرد.
ازاینرو باید جوانب احتیاط در نظر گرفته شوند و امنیت معاملات نیز تضمین شوند. یکی از مواردی که در زمان معامله ملک از اهمیت ویژهای برخوردار است، فرآیند استعلام سند ملک است. از آنجا که این موضوع از اهمیت ویژهای برخوردار است در ادامه سعی کردیم تا اطلاعاتی را در این زمینه در اختیار شما قرار دهیم. ازاینرو برای دانستن این اطلاعات مهم و کاربری توصیه میکنیم ما را تا انتها همراهی نمایید.
وظایف سازمان ثبتاسناد و املاک کشور چیست؟
یکی از قدیمیترین دستگاههای حاکمیتی کشور سازمان ثبتاسناد و املاک کشور است که ماموریت تثبیت و حمایت از حقوق مالکیت مشروع و قانونی اشخاص حقیقی و حقوقی جامعه را بر عهده دارد. این سازمان نقش مؤثری در روابط و مناسبتهای اقتصادی و اجتماعی کشور بر عهده میگیرد.
تثبیت، مستندسازی مالکیتها، ثبت شرکتهای تجاری و موسسات غیرتجاری، تنظیم اسناد رسمی و وقایع ازدواج و طلاق، طرحهای صنعتی، علائم تجاری، نشانههای جغرافیایی، ثبت اختراعات و اجرای مفاد اسناد رسمی بر عهده سازمان ثبتاسناد و املاک کشور است. تمامی دفاتر اسناد رسمی، دفاتر ازدواج و طلاق که بهعنوان نهادهای تخصصی فعالیت میکنند تحت نظارت این سازمان فعالیت میکنند.
تفاوت استعلام سند ملک با دیگر معاملات
در استعلام معاملات درصورتیکه طرف قرارداد کد ملی و کد رهگیری داشته باشد میتواند استعلام معاملات را بگیرد؛ اما این نکته را باید در نظر داشته باشید که این استعلام با استعلام ثبتاسناد و املاک کاملاً متفاوت است. استعلام سند ملک جزء اطلاعات شخصی افراد محسوب میشود. این در حالی است که قراردادهای معاملات مسکن امکان استعلام بهصورت آنلاین را دارند، اگر طرف قرارداد کد ملی و کد رهگیری قرارداد را داشته باشد. پس بنابراین استعلام معاملاتی که انجام میگیرد به دو صورت امکانپذیر است:
استعلام با استفاده از کد ملی طرف قرارداد
استعلام با استفاده از کد رهگیری قرارداد
استعلام معاملات بهسادگی قابل انجام است و شما میتوانید آنلاین آن را دریافت نمایید که این با استعلام سند ملک متفاوت است زیرا که سند ملک حاوی اطلاعات شخصی است.
منظور از استعلام سند ملک چیست؟
به فرایندی که در آن بررسی اعتبار یک سند از لحاظ قانونی بودن و رعایت موارد حقوقی انجام میگیرد، فرآیند استعلام سند ملک گفته میشود. اصولاً فرآیند استعلام سند ملک در جهت بررسی شرایط ثبتی و بررسی مالکیت ملک انجام میگیرد و در نهایت با انجام این کار اعتبار سند و فروشنده برای افراد مشخص میگردد.
شما برای اینکه بتوانید فرآیند استعلام سند ملک را انجام دهید لازم است تا به سازمان ثبتاسناد و املاک کشور مراجعه نمایید. این سازمان با در نظر گرفتن تدابیر و قوانین مشخص و رعایت کردن آنها در تمامی معاملات ملکی باعث شده است تا افراد با اطمینان بیشتری وارد معامله شوند و توانسته از مشکلات مربوط به معاملات حقوقی بکاهد.
چرا باید سند ملک را استعلام کنیم؟
همانطور که عنوان شد فرآیند استعلام سند ملک ازاینرو دارای اهمیت است که میتوان با در دست داشتن آن اعتبار فروشنده و ملکی که قرار است مورد معامله قرار گیرد را مورد ارزیابی قرار دهید. البته این تمام ماجرا نیست و میتوان با داشتن استعلام سند ملک موارد زیر را انجام داد:
- امنیت در انجام معاملات تضمین خواهد شد.
- حس اطمینان نسبت به فروشنده ملک، صاحب و مالک ملک مورد معامله ایجاد خواهد شد.
- شرایط ثبت ملک را میتوان بهصورت کامل گزارش داد.
- همچنین میتوان این موضوع که آیا ملک مورد نظر دارای وام است یا خیر را مورد بررسی قرار داد.
- شرایط حقوقی خاص ملک را میتوان مورد بررسی قرار داد.
- این موضوع مشخص خواهد شد که آیا ملک در رهن بانک است یا خیر.
- همچنین چند مالک بودن ملک نیز مشخص خواهد شد.
قوانین اداره ثبتاسناد در رابطه با استعلام سند ملک
از آنجا که اطلاعات موجود در اداره ثبتاسناد جزو اطلاعات شخصی افراد محسوب میشود ازاینرو امکان دسترسی عموم به اطلاعات دیگر افراد تحت هیچ شرایطی وجود نخواهد داشت. البته درصورتیکه شخص اجازه و حجم دادگاه را داشته باشد میتواند این کار را انجام دهد.
یکی از قوانین مهم اداره ثبتاسناد در رابطه با استعلام سند ملک به این صورت است که خود شخص با در دست داشتن مدارک شناسایی معتبر و قانونی باید به یکی از دفاتر اسناد رسمی کشور مراجعه کنند و فرمی مبنی بر استعلام داراییهای شخصی پر کنند تا این مراکز بتوانند فرآیندهای قانونی استعلام سند ملک را انجام دهند.
تمام این کارها به این دلیل انجام میگیرد تا حریم خصوصی افراد حفظ شود و تنها خود آن اشخاص بتوانند به اطلاعات مربوط به خود دسترسی داشته باشند.
کد رهگیری ملک چیست و چه کاربردهایی دارد؟
یکی از تغییراتی که در سالهای گذشته در روند انجام معاملات خرید و فروش ملک انجامگرفته است این مورد است که مشاورین املاک موظف هستند تا قولنامههای عقد شده بین طرفین قرارداد را در سامانه ثبت معاملات و املاک کشور ثبت کنند. با ثبت شدن معاملات در این سامانه یک کد رهگیری تحت عنوان کد رهگیری ملک صادر خواهد شد و امکان استعلام سند معاملات با استفاده از این کد امکانپذیر میشود.
استفاده ازاینروش برای ثبت معاملات باعث افزایش ضریب امنیت آنها خواهد شد و زمینههای وقوع کلاهبرداری و دزدی را از بین خواهد برد. ازاینرو بهتر است که تمامی معاملات انجامشده را در این سامانه ثبت کنید زیرا استفاده از قولنامههای کاغذی خلع قانونی بسیاری را برای شما ایجاد میکنند.
هزینه دریافت کد رهگیری املاک
بر اساس اعلام رئیس اتحادیه مشاوران املاک، هیچ مشاور املاکی حق ندارد برای ارائه کد رهگیری از متعاملین هزینهای دریافت نماید. همانطور که عنوان شد دفاتر مشاور املاک برای ثبت قرارداد قولنامهای و دریافت کد رهگیری نباید هزینهای از طرفین معامله دریافت کند. البته سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور، هزینه دریافت کد رهگیری را از دفاتر املاک و در هنگام ثبت قرارداد دریافت میکند.
مشاورین املاک میتوانند برای مشاهده آخرین تعرفه بهمنظور دریافت کد رهگیری، به صفحه تعرفه صدور کد رهگیری در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور مراجعه نمایند.
شناسه یکتای استعلام چیست؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت که پس از ثبت اطلاعات سند ملک در سامانه ثبتاسناد و املاک کشور یک کد 18 رقمی به سند شما اختصاص داده خواهد شد که برای هر کس با شخص دیگر متفاوت است. به این کد 18 رقمی، شناسه یکتای استعلام گفته میشود. در مواقعی که قصد استعلام سند مالکیت خود را دارید، این شناسه که توسط املاک در زمان خرید خانه ثبت میشود موجب تسریع روند پیدا کردن اطلاعات مورد نظر در مورد مشخصات ملک و مالک آن میشود.
روشهای مختلف استعلام سند ملک
اصولاً فرآیند استعلام سند ملک را میتوان با روشهای مختلف انجام داد که در ادامه در رابطه با آنها بیشتر صحبت خواهیم کرد:
استعلام سند ملک در زمان معامله با دریافت کد رهگیری
این نوع استعلام اصولاً در معاملات ملکی از اهمیت ویژهای برخوردار است و مورد توجه افراد قرار گرفته است. درصورتیکه در زمان معامله ملک برای قرارداد تنظیمشده کد رهگیری دریافت شود میتوان بهراحتی از ملک مورد نظر استعلام گرفت و پس از انجام این کار وارد معاملات شد.
شما میتوانید این کار را در زمان تنظیم مبایعهنامه و به کمک مشاورین املاک انجام دهید و اطلاعات لازم را در مورد اعتبار ملک و سند آن به دست آورید. با انجام این کار میتوان مطمئن شد که ملک مربوطه پیشازاین به فرد دیگری فروخته نشده باشد اما به خاطر داشته باشید که برای انجام این نوع استعلام سند ملک به مشخصات فروشنده نیاز خواهید داشت.
استعلام سند ملک با استفاده از پلاک ثبتی
یکی دیگر از روشهایی که میتوان برای استعلام سند ملک مورد استفاده قرارداد انجام این کار با استفاده از پلاک ثبتی است. روشهای مختلفی برای انجام این فرآیند وجود دارند اما یکی از بهترین روشها استفاده از سایت شهرداری هر شهر برای انجام این نوع استعلام است.
شما میتوانید برای داشتن صحت اطلاعات و اطمینان در مورد ملک مورد نظر شماره 8 رقمی ملک را که معمولاً در بخش زیرین شماره پلاک ملک نوشتهشده است را یادداشت کنید و این کد مربوطه را در سامانه شهرداری وارد نمایید و استعلام سند ملک مورد نظر را دریافت نمایید. علاوه بر آن میتوان به اطلاعات دیگری از جمله نام مالک، آدرس، شماره ساختمان، بلوک، محله، منطقه، مساحت زمین، مساحت ساختمان و پلاک ثبتی دسترسی داشته باشید.
استعلام سند ملک با استفاده از شماره ملی
گاهی اوقات نیز قصد دارید که از وضعیت ثبت ملک یا املاکی که به نام شخص شماست اطلاع پیدا کنید. در این مواقع میتوان به دفتر ثبتاسناد مراجعه نمایید و از آنها درخواست استعلام سند ملک را داشته باشید. نکته که در اینجا وجود دارد و در طول مقاله نیز به آن اشاره کردیم این است که هیچکس بهغیراز مالک و صاحب سند نمیتواند با در دست داشتن کد ملی درخواست استعلام سند ملک را داشته باشد و تنها در صورتی انجام این کار شدنی است که ملک متعلق به همان شخص باشد. در یک صورت میتوان استعلام سند ملک را گرفت که متعلق به او نیست و آن در دست داشتن اجازهنامه قانونی است.
استعلام سند ملک تکبرگ
امکان سند ملک تکبرگی بهصورت آنلاین برای شما فراهمشده است و شما میتوانید با مراجعه به سایت سازمان ثبت و اسناد کشور بهصورت آنلاین این استعلام را انجام دهید. همچنین شما میتوانید با در دست داشتن سند رسمی به یکی از دفاتر ثبتاسناد مراجعه نمایید و درخواست خود مبنی بر استعلام سند مورد نظر را ارائه دهید.
استعلام سند ملک قدیمی
فرآیند استعلام گرفتن از سندهای قدیمی که همان سندهای تکبرگی هستند، کار بسیار راحتی است. چنانچه سندی که دارید منگولهدار و قدیمی است، باید در ابتدا برای گرفتن سند تکبرگ آن اقدامات لازم را انجام دهید و سند منگولهدار را با یک سند تکبرگ تعویض کنید. دلیل انجام این کار این است که سندهای قدیمی به دلیل نبود اطلاعات درست در رابطه با آنها و عدم تهیه نقشه هوایی قابلیت استعلام گرفتن را ندارند و شما بهصورت آنلاین نمیتوانید برای گرفتن استعلام از آنها اقدام نمایید. پس در ابتدا سند تکبرگ را تهیه کنید و سپس باید از آن استعلام بگیرید.
انواع استعلام سند ملک بهصورت آنلاین
بسیاری از استعلام ثبتاسناد و املاک باید بهصورت حضوری و توسط شخص مالک و صاحب سند انجام گیرد اما بااینوجود استعلامانی نیز وجود دارند که بهصورت آنلاین و از سایت رسمی سازمان ثبتاسناد و املاک کشور امکانپذیر است. برای اینکه بخواهید اوراق اسناد رسمی را تصدیق نمایید میتوانید از طریق فرمی که در سایت سازمان ثبتاسناد موجود است این کار را انجام دهید. در این حالت شما به شناسه سند و رمز تصدیق پیگیری نیاز خواهید داشت.
یکی دیگر از استعلاماتی که میتوان از طریق سایت سازمان ثبتاسناد دریافت کرد فرم پیگیری آخرین وضعیت استعلام الکترونیکی ملک است. زمانهایی که بخواهید آخرین وضعیت ملک خود را بدانید این استعلام به کار شما خواهد آمد. شما با داشتن شناسه یکتای 18 رقمی میتوانید از طریق صفحه پیگیری آخرین وضعیت استعلام الکترونیکی ملک این استعلام را مشاهده نمایید. استعلام ممنوعالخروجی و استعلام شناسه ملی از دیگر استعلاماتی است که در سایت ثبتاسناد و املاک کشور قابلدستیابی است.
راهکار قانونی رفع ابهام از خرید ملک
پس از توافقات اولیه با فروشنده ملک و قبل از تنظیم و امضا قرارداد بیع، متقاضیان خرید ملک میتوانند با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی و ارائه سند آپارتمانی که انتخاب نمودهاند با استعلام ثبتی نسبت به صحت سند ارائهشده، مالکیت فرد فروشنده و همچنین نداشتن محدودیتهای قضایی و حقوقی برای ملک مورد معامله اقدام نمایند.
در این خصوص متقاضی خرید ملک باید با ارائه سند مالکیت به دفاتر اسناد رسمی درخواست استعلام ثبتی کند. خریدار با پرداخت مبلغ حدود 50 هزار تومان به دفترخانه اسناد رسمی برای حق التحریر و حق ثبت، پس از دریافت جواب استعلام از همان دفترخانه، میتواند مطمئن شود که مالک و ملک منتخب او مشکل حقوقی و ثبتی ندارد و میتواند با اطمینان کامل با فروشنده معامله کند.
ارائه سند مالکیت برای درخواست استعلام ثبتی الزامی است تا دفترخانه با استفاده از اطلاعات مندرج در سند ادعاهای مالک در مورد ملک و صحت معامله بررسی شود.