از نظر جاگیری در خیابان و یا قرار گرفتن در برجهای مسکونی خانهها و یا واحدهای ساختمانی تفاوتهای قابلتوجهی با یکدیگر دارند از این رو میزان نورگیری و گرمای خانه در هر یک از جهتها نیز متفاوت میباشد.
برای تشخیص جهتگیری خانه و شناخت ملک شرقی و غربی و یا شمالی و جنوبی آشنایی با جهتهای جغرافیایی از اهمیت قابلتوجهی برخوردار است و برای انتخاب بهترین جهت برای ساخت خانه بهتر است قدرت تشخیص جهتها را داشته باشیم.
بهترین روش برای تشخیص جهت جغرافیایی طلوع و غروب خورشید میباشد. به نحوی که خورشید در صبح از سمت شرق طلوع میکند و در شب هنگام نیز از سمت غرب غروب میکند.
از این رو در صورتی که در صبح به نحوی بایستیم که خورشید در سمت دست راست ما قرار داشته باشد میتوانیم جهتهای جغرافیایی را به راحتی تشخیص دهیم. به نحوی که سمت راست ما شرق، سمت چپ غرب، روبرو شمال و در نهایت پشت سر ما جنوب خواهد بود. به طور کلی میتوان گفت خانهها دارای جاگیریهای زیر هستند:
ملک شمالی – جنوبی چیست؟
بر اساس جهتهای جغرافیایی به املاکی که در جهت شمال قرار بگیرند ملک شمالی گفته میشود که به طور معمول حیاط این خانهها در مجاورت با خیابان قرار گرفتهاند. بهگونهای که برای ورود به این املاک ابتدا باید وارد حیاط شویم و سپس میتوانیم وارد فضای داخلی خانه خود شویم.
در مقابل این املاک و در سمت مقابل خیابان ملک جنوبی قرار دارد به نحوی که در این خانهها ساختمان ملک در مجاورت با خیابان قرار دارد و به محض ورود به ملک وارد فضای داخلی خواهید شد و سپس میتوان به حیاط خانه رفت.
در این بین وجه تمایز خانههای شمالی و جنوبی میزان نورگیری آنها در طول روز و در فصول مختلف میباشد. ملک جنوبی در مقایسه با ملک شمالی نورگیری بیشتری دارد و نور آنها دلپذیرتر میباشد. از آنجا که این خانهها نورگیری بیشتری دارند کنترل دمای آنها نیز سادهتر خواهد بود.
اما همانطور که گفتیم ملک شمالی در مقایسه با ملک جنوبی نورگیری کمتری دارد از این رو برای فصل تابستان مناسب هستند و نسبت به ملک شمالی دارای هوای خنکتر و مطلوبتر میباشد.
ملک شرقی و غربی چیست؟
نورگیری در ملک شرقی به نحوی است که در ساعات اولیه روز تا نزدیک ظهر از نور خوبی برخوردار میباشند اما پس از آن جهتگیری خورشید تغییر خواهد کرد و نورگیری در خانههای غربی بهتر است. به نحوی که در ساعات پایانی روز ملک غربی دارای نورگیری بسیار خوب و طولانی میباشد.
بر اساس نورگیری در ملک شرقی و غربی اتاقخوابها و نشیمن در طراحی نقشه بهگونهای قرار میگیرند که ساکنین خانه از نور خانه بیشترین بهره را خواهند برد. به این صورت که اتاقهای خواب در ضلع شرقی قرار خواهند گرفت و بیداری افراد با نور مناسب ابتدای روز همزمان خواهد بود و اتاق نشیمن خانه در ضلع غربی قرار خواهد گرفت تا مدت زمان بیشتری را در معرض نور خورشید باشد.
مزایای ملک شرقی و غربی
- بخش غربی ملک دارای آفتاب روشن و طولانی مدت در عصر میباشد. از این رو اتاق نشیمن این خانهها به طور معمول در بخش غربی قرار خواهند گرفت و تمام افراد خانه میتوانند بیشتری بهره را از نور طبیعی در طول روز ببرند.
- در ملک شرقی و غربی به طور معمول اتاقخوابها در بخش شرقی قرار میگیرند که در این حالت از نخستین ساعات طلوع خورشید اتاقها روشن و سرزنده خواهند بود. بیدار شدن در اتاقی روشن سادهتر از وقتی است که اتاق تا اواسط روز به صورت نیمه تاریک باشد.
- در صورتی که باد غالب منطقه جغرافیایی غرب به شرق و یا به صورت برعکس باشد در صورت باز کردن پنجرههای شرقی و غربی ساختمان جابهجایی هوا سریع و آسان انجام خواهد گرفت. این موضوع به طور ویژه در صبح و برای تازه کردن هوای منزل از اهمیت قابلتوجهی برخوردار میباشد.
- نور غربی گرمای نور جنوبی را ندارد اما با این وجود بسیار روشن است. از این رو نگهداری از گیاهان طبیعی و زنده در اتاقها و بالکنهای غربی برای رشد آنها نور لازم را تأمین میکند.
معایب ملک شرقی و غربی
- در صورتی که از آن دسته از افرادی هستید که با سحرخیزی میانه خوبی ندارید نخستین پرتوهای آفتاب که صبح زود وارد اتاق شما میشوند ممکن است برای شما مشکلآفرین باشند. البته میتوان این مشکل را با استفاده از پردهای ضخیم به راحتی رفع کرد.
- نور غربی که در ساعات عصر و تا غروب آفتاب از پنجره غربی وارد ملک شما میشود برخی مواقع بسیار روشن و متمرکز خواهد بود. گاهی اوقات این نور ممکن است چشم بعضی از افراد خانه را آزار دهد. در این شرایط توصیه میشود از پردههایی استفاده کنید که بخشی از نور خانه را فیلتر میکنند.
- دیوارهای ملک شرقی و غربی در فصل تابستان گرمتر و در فصل زمستان سردتر از دیوارهای جنوبی، جنوب غربی و جنوب شرقی خواهند بود. از این رو ایجاد دمای مطبوع در داخل ملک شرقی و غربی به صرف هزینههای هنگفت نیاز خواهد داشت.
- در صورتی که جهت وزش باد غالب در منطقه جغرافیایی شرق به غرب باشد نمای ملک شرقی و غربی بیشتر در معرض آسیب باد و باران قرار خواهد گرفت.
کدام جهت برای ساخت خانه مطلوب است؟
به طور کلی میتوان گفت ملک شمالی در مقایسه با دیگر املاک از مزایای بسیار زیادی برخوردار میباشد. اما به طور کلی پیرامون این که کدام جهت جغرافیایی برای ساخت ملک مناسبتر است نکات مهم زیادی وجود دارد که در ادامه برخی از آنها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
- بهترین ملک از لحاظ نورگیری ملک جنوبی میباشد و گرمای بیشتری در فصول سرد نیز دارند.
- نورگیری و گرمای مناسب باعث شده است تا ملک جنوبی از قیمت بیشتری در مقایسه با دیگر املاک برخوردار باشد.
- در ملک شرقی و غربی هزینه سرمایش و گرمایش در خانه بیشتر است که این امر به علت سرد بودن دیوارهای شرقی و غربی در فصل زمستان و گرمای زیاد آنها در فصل تابستان میباشد.
- ملک غربی به دلیل نورگیری مناسب در ساعات پایانی روز و زاویه تابش خورشید برای پرورش گیاهان گزینه مناسبی محسوب میشود.